USG układu wrotnego – kiedy je wykonać
Zadaniem USG układu wrotnego jest ocena morfologii wątroby i śledziony z uwzględnieniem układu naczyniowego. Kiedy je wykonać, by wdrożyć skuteczne metody leczenia tych organów?
Czym jest układ wrotny?
Układ wrotny powstaje w okolicy głowy trzustki i jest wynikiem połączenia dwóch pni żylnych – krezkowej górnej i śledzionowej, do której wpada żyła krezkowa dolna. Do żyły wrotnej, jak również do wyżej wymienionych pni żylnych uchodzą żyły żołądka, trzustki i dwunastnicy.
Zadaniem żyły wrotnej jest doprowadzanie krwi do wątroby. Tu żyła dzieli się na dwie gałęzie – prawą i lewą. Krew z żyły wrotnej przepływa przez układ żył międzyzrazikowych i śródzrazikowych, a następnie trafia do żył wątrobowych.
Wątroba jest organem, przez który musi przepłynąć krew zanim trafi do całego organizmu człowieka. Narząd ten magazynuje substraty energetyczne, jak choćby nadmiar cukrów po posiłku – to one są uwalniane w chwili uczucia głodu. Zadaniem układu wrotnego jest więc regulacja wahań w stężeniach poszczególnych składników pokarmowych w organizmie człowieka.
Bywa, że organizm jest chory – cierpi, na przykład na marskość wątroby. Wówczas przepływ krwi przez układ wrotny jest utrudniony. W takiej sytuacji krew płynie przez tak zwany układ oboczny (krążenie oboczne), który u zdrowego człowieka odgrywa niewielkie znaczenie.
Układ wrotny wątroby odpowiedzialny jest za wytwarzanie połączenia naczyniowego z żyłami:
- żołądkową,
- zaotrzewnową,
- odbytniczymi,
- nabrzusznymi.
Jeśli – w wyniku choroby, utrudniony jest odpływ krwi żylnej przez wątrobę, zaczyna ona płynąć przez te naczynia, co stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia człowieka.
Wykonaj badanie Dopplera układu wrotnego
USG Dopplera układu wrotnego to podstawowe badanie obrazowe, które pozwala na dokładną diagnostykę nadciśnienia wrotnego. Jest ono wywołane licznymi czynnikami, wśród których wymienia się między innymi włóknienie wątroby.
Badanie dopplerowskie ocenia morfologię wątroby i śledziony. Pokazuje również stan układu naczyniowego.
Wykonujemy je w pozycji leżącej – na plecach bądź na lewym boku. Podczas badania pacjent powinien mieć wyprostowane nogi, a ręce w maksymalnym stopniu odwiedzione do góry. W trakcie badania lekarz przesuwa głowicę nad narządami, które są przez niego badane.
Kiedy badanie jest konieczne?
Wśród szeregu występujących symptomów lekarze zalecają wykonanie USG Dopplera układu wrotnego zwłaszcza w przypadkach, gdy pacjent cierpi na marskość wątroby bądź jej zaawansowane włóknienie. Także przewlekłe zakażenie HCV i HBV oraz alkoholowe uszkodzenie wątroby i jej masywne stłuszczenie są przyczynkiem do wykonania tego badania.
W wyniku przeprowadzonej diagnostyki lekarz określa wielkość i budowę wątroby i śledziony oraz żyłę wrotną, a także jej gałęzie. Ocenie podlega żyła śledzionowa, krezkowa górna, żyły wątrobowe oraz tętnica wątrobowa. Na podstawie otrzymanego obrazu specjalista każdorazowo opisuje średnicę naczyń oraz prędkość i charakter przepływu. Stwierdza także występowanie ewentualnych zatorów.
Cel badania układu wrotnego
Wykrycie cech nadciśnienia wrotnego, do których należą zaburzony przepływ w żyle wrotnej, śledzionowej oraz krezkowej górnej, jak również stwierdzenie obecności krążenia obocznego i wzmożony przepływ w żyle wieńcowej żołądka, są podstawowymi celami tego badania. Oceniana jest patologia krążenia występująca w tym układzie. Lekarz diagnozuje zespoły zakrzepowe układu żylnego, nadciśnienia wrotnego, a także tętniaków – w przebiegu wielu chorób wątroby.
Częstymi powikłaniami nadciśnienia wrotnego są na przykład – żylaki przełyku, a także wodobrzusze. Krwawienie z nich stanowi zagrożenie dla ludzkiego życia, dlatego tak ważna jest diagnostyka w tym kierunku.
Jak się przygotować do zabiegu?
Pacjent, który ma zostać poddany badaniu USG Dopplera układu wrotnego powinien pozostać na czczo na sześć godzin przed zabiegiem oraz powstrzymać się od żucia gumy na godzinę przed wykonaniem badania. W dniu poprzedzającym zabieg stosowana powinna być dieta lekkostrawna. Na dzień przed badaniem i w jego dniu, należy przyjąć Espumisan z częstotliwością 3 razy dziennie po 2 kapsułki.
Po wejściu do gabinetu lekarz przeprowadza dokładny wywiad, podczas którego pacjent opisuje swoje dolegliwości. Następnie proszony jest o położenie się na leżance i odsłonięcie miejsca, którego badanie zostanie przeprowadzone.
Lekarz dokładnie bada i sprawdza wątrobę, pęcherzyk żółciowy oraz narządy jamy brzusznej, a także naczynia układu wrotnego. W końcowym etapie (jeśli pacjent nie ma dodatkowych pytań) specjalista streszcza wynik badania i wskazuje na elementy, które – jego zdaniem – są niepokojące.
Zawsze sugerowana jest wizyta u lekarza prowadzącego, bywa, że nawet w trybie pilnym. Pacjent jest także informowany o wskazaniach do wykonania badania kontrolnego. Na zakończenie wizyty pacjent otrzymuje zamknięty w kopercie uzyskany wynik badania wraz ze zdjęciem.