USG Dopplera – diagnostyka chorób układu krążenia
Choroby układu krążenia to najczęstszy powód zgonów w naszym kraju. Zawały, udary, choroby tętnic czy żył to powszechnie występujące jednostki chorobowe. Jak skutecznie wykryć prowadzące do nich zmiany miażdżycowe?
USG Dopplera, podobnie jak standardowe badanie ultrasonograficzne, opiera się na wykorzystaniu ultradźwięków, a dodatkowo wykorzystuje tzw. efekt Dopplera. Jest to fizyczne zjawisko polegające na zmianie długości fali względem obserwatora i wywołanej przez ruch źródła fali względem niego.
W rezultacie na monitorze lekarz może obserwować ruch płynącej krwi. Lekarz widzi gdzie płynie, w jakim tempie i kierunku. W ten sposób może on zaobserwować także jej ewentualne zastoje.
Podczas badania przepływ krwi obrazowany jest na monitorze za pomocą różnorodnych kolorów. Ta różnorodność związana jest z tempem przepływu krwi – im większa jest prędkość poruszającego się elementu (np. krwinek), tym przypisywana jest mu intensywniejsza barwa. USG z kolorowym Dopplerem pozwala na lokalizację nawet bardzo małych naczyń krwionośnych.
Co można badać?
Zastosowanie badania dopplerowskiego, pozwala na diagnostykę wielu narządów, ale przede wszystkim układu krążenia – serca, tętnic szyjnych, tętnic podobojczykowych, tętnic kończyn dolnych, górnych. Poza tym badanie można wykorzystać w diagnostyce niepłodności (badanie narządów rozrodczych) oraz w badaniu narządów jamy brzusznej (wątroby, trzustki, nerek, śledziony), co pozwala wykryć stany chorobowe i zaburzenia ukrwienia.
USG dopplerowskie wykorzystywane jest również w diagnostyce prenatalnej. Pozwala na ocenę przepływów w krążeniu maciczno-łożyskowym. Można ocenić ukrwienie struktur płodu oraz zbadać przepływy w małych naczyniach, na co nie pozwala standardowe USG. Badana jest tętnica maciczna, pępowinowa, krążenie mózgowe, płodowe krążenie żylne, nerkowe, krążenie w sznurze pępowinowym.
Choroby układu krążenia, chorobami cywilizacyjnymi
Dane pokazują, że już co drugi Polak umiera w skutek chorób układu krążenia. Śmiało można je wymienić w czołówce chorób cywilizacyjnych na świecie. Determinują je tak zwane czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia w przyszłości zawału, choroby wieńcowej lub udaru mózgu. Wśród czynników ryzyka można wyróżnić obciążenia genetyczne lub płeć męską oraz czynniki zależne od naszego trybu i higieny życia. Do najważniejszych z nich należą otyłość (indeks BMI powyżej 30), palenie papierosów, wysoki poziom cholesterolu, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, nadużywanie alkoholu oraz brak regularnego wysiłku fizycznego.
Choroby układu krążenia to przede wszystkim:
• choroby serca – ostre zespoły wieńcowe, niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca;
• choroby tętnic – miażdżyca, tętniaki, rozwarstwienia aorty;
• choroby żył – żylaki, przewlekła niewydolność żylna, żylna choroba zakrzepowo-zatorowa.
Kiedy udać się na badanie? Profilaktyka chorób układu krążenia
Obecnie USG Dopplera jest pierwszym, a zarazem bardzo skutecznym etapem diagnozy oraz późniejszego leczenia chorób naczyniowych. Istnieje szereg wskazań do wykonania tego badania, gdyż pozwala ono na bardzo szeroką diagnostykę w obrębie całego układu krwionośnego człowieka.
Najbardziej popularnym jest badanie tętnic szyjnych. Wykonanie badania zaleca się przy zaobserwowaniu następujących objawów neurologicznych: zawrotów głowy, omdleniach, szumach w uszach, zaburzeniach pamięci, zaburzeniach równowagi, zaburzeniach widzenia, bólach głowy. USG Dopplera tętnic szyjnych powinno być wykonane w profesjonalnym gabinecie lekarskim przez doświadczonego specjalistę.
Poza tym lekarz prowadzący kieruje na badanie ultrasonograficzne przy podejrzeniu przetok naczyniowych, zakrzepicy żylnej, podejrzeniu chorób zastawek serca, a również w przypadku występowaniu nadciśnienia tętniczego o nieustalonej przyczynie.
Badaniu kontrolnemu powinni poddać się pacjenci po przebytych udarach. Wskazaniem do badania jest również obciążenie rodzinne, a także występowanie któregokolwiek czynnika ryzyka.
Należy pamiętać, że zmiany miażdżycowe lub zwężenia tętnic innego typu dają objawy kliniczne przy zwężeniu ich o ponad 50%. Z tego powodu mówi się, że badanie dopplerowskie jest metodą wczesnej profilaktyki chorób układu krążenia. Dzięki badaniu możliwe jest wykrycie i zdiagnozowanie nawet najmniejszych schorzeń żył i tętnic mogących w przyszłości spowodować konsekwencje w postaci zawału serca, udaru mózgu, a także zatorowości płucnej. Badanie ma na celu lokalizację zwężeń miażdżycowych w tętnicach szyjnych, wykrywanie zwężeń i niedrożności w tętnicach kończyn dolnych i kończyn górnych (badanie dopplerowskie kończyn dolnych i górnych).
Przygotowanie do badania i wybór gabinetu lekarskiego
Niewątpliwą zaletą badania jest jego nie inwazyjność oraz bezpieczeństwo. W przypadku USG tętnic szyjnych i kręgowych oraz żył kończyn dolnych i górnych nie wymaganie jest przygotowanie. Badanie nie ma przeciwwskazań i można je wykonywać wielokrotnie.
Przy wyborze gabinetu należy kierować się dostępnością najnowocześniejszego sprzętu (nowoczesna aparatura dostępna jest na przykład w Prywatnej Przychodni Lekarskiej położonej w Warszawie przy ulicy Białobrzeskiej oraz doświadczeniem lekarzy, którzy przeprowadzają badanie i przygotowują opis. Ten ostatni dokument jest niezbędny dla lekarza prowadzącego, aby ustalić leczenie. Umożliwia także porównanie wyników w czasie.